Epainos-I

36.1

'῎Αρξομαι δὲ ἀπὸ τῶν προγόνων πρῶτον· δίκαιον γὰρ αὐτοῖς καὶ πρέπον δὲ ἅμα ἐν τῷ τοιῷδε τὴν τιμὴν ταύτην τῆς μνήμης δίδοσθαι. τὴν γὰρ χώραν οἱ αὐτοὶ αἰεὶ οἰκοῦντες διαδοχῇ τῶν ἐπιγιγνομένων μέχρι τοῦδε ἐλευθέραν δι' ἀρετὴν παρέδοσαν.

Vertaling

Ik zal eerst beginnen bij onze voorouders. Het is immers juist en tegelijk ook passend bij een gelegenheid als deze om hun nagedachtenis hier te eren. Want zij hebben dit land zonder onderbreking of inmenging bewoond in een opeenvolging van generaties die doorloopt tot de dag van vandaag, en het is hun verdienste dat het als een vrij land is overgedragen. 

οἱ πρόγονοι
πρέπον
ἐν τῷ τοιῷδε
ἡ διαδοχή
ἐπιγίγνομαι

 

de voorouders
gepast (participium onzijdig van πρέπει)
bij een gelegenheid als deze
opvolging, overname
later geboren worden

 

  • ἄρξομαι πρῶτον: pleonasme
  • ἐν τῷ τοιῷδε: bij zo iets > bij een gelegenheid als deze
  • τὴν τιμὴν ταύτην τῆς μνήμης: 'deze ereplaats van de herinnering', nl. de eerste plaats in de volgorde van de redevoering
  • οἱ αὐτοὶ ἀεὶ: predicatief: 'als steeds dezelfden' > 'zonder onderbreking of inmenging'
  • τῶν ἐπιγιγνομένων: 'de volgende generaties'
  • μέχρι τοῦδε: 'tot op de dag van vandaag' (lett: 'tot dit moment')
  • ἐλευθέραν: predicatief bij τὴν χώραν
  • δι' ἀρετὴν: 'door hun dapperheid' > 'door hun verdienste'

juist en tegelijk ook passend
Het is opvallend dat Pericles zijn keuze om de voorouders te noemen hier expliciet verantwoordt. In de bewaarde lijkredes is de lof op de voorouders namelijk een vast onderdeel (een zgn. topos in de traditie van lijkredes). Daarnaast is het opvallend dat Pericles maar weinig woorden aan de voorouders zal wijden. 

zonder onderbreking of inmenging
In het Atheense denken over hun eigen stad en in de daaraan verbonden mythen is het een standaardgedachte (topos, vlg.Plato's Menexenus (237b)) om te vermelden dat de Atheners autochtoon zijn. De Atheense voorouders zijn in het land zelf geboren en er dus niet naar toe getrokken. Euripides laat Erechtheus zeggen: "Wie uit een andere stad een stad komt bewonen, is als een slechte pin in het hout bevestigd, in naam is hij een burger maar in werkelijkheid niet."

als een vrij land
'vrij' wil hier zeggen vrij van buitenlandse overheersing: door de moed van haar inwoners is de stadstaat Athene altijd autonoom gebleven