Epainos-III
41.4bἀλλὰ πᾶσαν μὲν θάλασσαν καὶ γῆν ἐσβατὸν τῇ ἡμετέρᾳ τόλμῃ καταναγκάσαντες γενέσθαι, πανταχοῦ δὲ μνημεῖα κακῶν τε κἀγαθῶν ἀίδια ξυγκατοικίσαντες.
Vertaling
Nee, wij hebben de hele zee en de hele aarde gedwongen om vrij baan te maken voor onze durf en overal hebben we met onze garnizoenen tegelijkertijd onvergankelijke monumenten opgericht van vergelding en bijstand.
|
ἐσβατός |
toegankelijk |
- ἀλλὰ καταναγκάσαντες: het participium staat (evenals ξυγκατοικίσαντες) op één lijn met παρασχόμενοι; het contrast (ἀλλὰ) is met de woorden οὐ ἀμάρτυρόν: ('niet door onopgemerkt .... maar juist door...')
- ἐσβατὸν γενέσθαι: 'begaanbaar te worden' > vrij baan te maken
- μνημεῖα ἀίδια: de aan het begin van de zin (41.1a) genoemde μέγαλα σήμεια
- κακῶν: hier vertaald met 'vergelding', vergelijk 41.3 κακοπαθεῖ (gezegd van het leed dat de vijanden van Athene te verduren krijgen); sommigen lezen καλῶν κἀγαθῶν: '(onvergankelijke monumenten) van onze schitterende en nobele daden'
- κἀγαθῶν = καὶ ἀγαθῶν (krasis)
de hele zee en de hele aarde gedwongen
De zee eerst: Athene was de zeemacht, tegenover de meer land-georienteerde Spartaanse invloedssfeer. De 'gedwongenen' worden de getuigen waar Pericles aan het begin van de zin over sprak.
monumenten van vergelding en bijstand
‘Herinneringstekens van slechte en goede zaken’ is de letterlijke vertaling. De ‘slechte zaken’ kunnen duiden op de nederlagen aan tegenstanders aangedaan (voor deze opvatting is gekozen met de vertaling 'vergelding), maar ook kunnen de verliezen van de Atheners overzee bedoeld zijn (zoals bij de onsuccesvolle Egyptische expeditie die Athene had gevoerd in 459).
De ‘goede zaken’ kunnen duiden op de aan overzeese volken verleende bijstand, maar ook de behaalde overwinningen. Weer blijkt dat de ‘monumenten’ (mnemeia) niet zozeer de geschreven of stenen monumenten zijn, maar de daden die het herinneren waard zijn, en een voorbeeld voor anderen moeten vormen.
hebben we met onze garnizoenen tegelijkertijd onvergankelijke monumenten opgericht
'Door tegelijkertijd onvergankelijke monumenten te stichten': tegelijkertijd met het toegankelijk houden van zee en aarde (en dat gebeurde met garnizoenen, hier in de vertaling aangevuld) bevocht Athene garnizoensplaatsen op cruciale handelsposten en die vormen nu de onvergankelijke roem van Athene.