Laatste rede

61.4

ὅμως δὲ πόλιν μεγάλην οἰκοῦντας καὶ ἐν ἤθεσιν ἀντιπάλοις αὐτῇ τεθραμμένους χρεὼν καὶ ξυμφοραῖς ταῖς μεγίσταις ἐθέλειν ὑφίστασθαι καὶ τὴν ἀξίωσιν μὴ ἀφανίζειν (ἐν ἴσῳ γὰρ οἱ ἄνθρωποι δικαιοῦσι τῆς τε ὑπαρχούσης δόξης αἰτιᾶσθαι ὅστις μαλακίᾳ ἐλλείπει καὶ τῆς μὴ προσηκούσης μισεῖν τὸν θρασύτητι ὀρεγόμενον), ἀπαλγήσαντας δὲ τὰ ἴδια τοῦ κοινοῦ τῆς σωτηρίας ἀντιλαμβάνεσθαι.

Vertaling

Desalniettemin moet u, als bewoners van een grote stad en opgevoed op een manier die met die omvang overeenkomt, bereid zijn, ook in het grootste gevaar, te volharden en uw reputatie niet te beschamen. Want de mensen vinden het net zo gewoon om iemand verwijten te maken die door slapheid onderdoet voor zijn bestaande reputatie als om haat te voelen voor hem die door overmoed streeft naar een rang die hem niet past.  U moet het verdriet uit uw privé-leven naast u neer leggen en u de verdediging van het algemeen belang stevig ter hand nemen.

οἰκέω
ἀντίπαλος
ἡ ἀξίωσις, -εως
ἀφανίζω
ἐλλείπω
ἡ μαλακία
ὀρέγομαι
ἀπαλγέω

bewonen; onderdeel uitmaken van, besturen
ertegen opgewassen
reputatie
doen verdwijnen
achterblijven bij (+ gen.)
slapte
streven naar (+ gen.)
afstand doen van het verdriet om

 

 

  • αὐτῇ: nl. τῇ πόλει
  • χρεὼν (= χρή): hier met AcI; van de subjectsaccusativus (niet uitgedrukt, vul aan ὑμᾶς) hangen de participia af (οἰκοῦντας etc.), van de infinitivus (ἐθέλειν) hangen nieuwe infinitivi af (ὑφίστασθαι etc.)
    > χρεὼν (ὑμᾶς) οἰκοῦντας καὶ ... τεθραμμένους... ἐθέλειν ὑφίστασθαι καὶ ... μὴ ἀφανίζειν, ἀπαλγήσαντας δὲ... ἀντιλαμβάνεσθαι
  • ἐν ἴσῳ δικαιοῦσι...  καὶ ...: 'oordelen het als gelijk om... en om...' > vinden het net zo gewoon om ... als om ...
  • τῆς ὑπαρχούσης δόξης: hangt af van ἐλλείπει, met nadruk naar voren gehaald uit de bijzin (prolepsis); lees αἰτιᾶσθαι ὅστις μαλακίᾳ ἐλλείπει τῆς ὑπαρχούσης δόξης 
  • ὅστις μαλακίᾳ ἐλλείπει ('degene die...'): de relatieve bijzin wordt afgewisseld door een gesubstantiveerd participium (τὸν ὀρεγόμενον ('degene die...')): variatio
  • τῆς μὴ προσηκούσης (vul aan δόξης): afhankelijk van τὸν ὀρεγόμενον, met nadruk naar voren gehaald
  • τοῦ κοινοῦ τῆς σωτηρίας: dezelfde combinatie in 60.4b