Ontwrichting
52.4bκαὶ πολλοὶ ἐς ἀναισχύντους θήκας ἐτράποντο σπάνει τῶν ἐπιτηδείων διὰ τὸ συχνοὺς ἤδη προτεθνάναι σφίσιν· ἐπὶ πυρὰς γὰρ ἀλλοτρίας φθάσαντες τοὺς νήσαντας οἱ μὲν ἐπιθέντες τὸν ἑαυτῶν νεκρὸν ὑφῆπτον, οἱ δὲ καιομένου ἄλλου ἐπιβαλόντες ἄνωθεν ὃν φέροιεν ἀπῇσαν.
Vertaling
En velen gingen door gebrek aan benodigdheden over tot schandalige begraafwijzen, zovelen waren er al rondom hen gestorven. Sommigen legden hun eigen dode op andermans brandstapel (het was dan zaak de bouwers van de brandstapel vóór te zijn) en staken die dan aan. Anderen smeten, als er iemand gecremeerd werd, het lijk dat ze bij zich droegen daarbovenop en maakten zich uit de voeten.
|
ἀναίσχυντος |
schaamteloos |
- διὰ: hier gevolgd door een gesubstantiveerde AcI: 'door het feit dat'
- σφίσιν: wederkerend voornaamwoord, slaat hier terug op het onderwerp van ἐτράποντο ; de dativus is een zogenaamde dativus incommodi ('van de benadeelde persoon'): 'tot hun nadeel' (hier neutraal vertaald: rondom hen)
- φθάσαντες τοὺς νήσαντας: letterlijk 'de bouwers vóór geweest zijnd'
- καιομένου ἄλλου: 'als er een ander werd gecremeerd'
- ὃν: heeft een ingesloten antecedent: 'degene die' > het lijk dat
schandalige begraafwijzen
Met het ontbreken van "onbetwiste schaamte" als ordenend principe verdwijnt ook het door Pericles in de lijkrede geroemde respect van de Atheners voor de ongeschreven wetten
door gebrek aan benodigdheden
Een Atheense begrafenis bestond in de klassieke periode (vanaf 480) in de regel uit een teraardebestelling. Niettemin vond er crematie plaats van burgersoldaten die in den vreemde gesneuveld waren, bij massale afslachting in een veldslag, of zoals hier bij een epidemie. De crematie van de overledene vond in principe plaats op een brandstapel naast de graftombe. De as van de overledene werd vervolgens verzameld in een urn en in het graf bijgezet. Hierop volgde hetzelfde rouwritueel als bij een teraardebestelling. De belangrijkste benodigdheden voor crematie waren hout voor een brandstapel en een begraafplek: aan beide benodigdheden ontstond door de massasterfte gebrek.