Gevolgen
51.2-3ἔθνῃσκον δὲ οἱ μὲν ἀμελείᾳ, οἱ δὲ καὶ πάνυ θεραπευόμενοι. ἕν τε οὐδὲ ἓν κατέστη ἴαμα ὡς εἰπεῖν ὅτι χρῆν προσφέροντας ὠφελεῖν· τὸ γάρ τῳ ξυνενεγκὸν ἄλλον τοῦτο ἔβλαπτεν. (3) σῶμά τε αὔταρκες ὂν οὐδὲν διεφάνη πρὸς αὐτὸ ἰσχύος πέρι ἢ ἀσθενείας, ἀλλὰ πάντα ξυνῄρει καὶ τὰ πάσῃ διαίτῃ θεραπευόμενα.
Vertaling
Sommigen stierven door verwaarlozing, anderen weer goed verpleegd. Er was ook helemaal geen behandeling voorhanden die bij wijze van spreken zeker zou baten als je haar toepaste: wat heilzaam was voor de een, dat was schadelijk voor een ander. Geen enkel lichaam, met een sterke constitutie of een zwakke, bleek ertegen opgewassen. Het rukte alle lichamen weg, ook die met een compleet dieet werden verpleegd.
|
ἡ ἀμέλεια |
verwaarlozing |
- τε ... τε ...: verbindt de drie hoofdgedachtes van deze paragraaf: het maakte niet uit hoe je werd verpleegd, welk geneesmiddel je kreeg, en hoe sterk je was
- ὅτι (onzijdig van ὅστις): object bij προσφέροντας; het antecedent is ἴαμα
- ὅτι χρῆν προσφέροντας ὠφελεῖν: 'waarvan het noodzakelijk was dat men, als men het toediende, (de patient) ermee zou helpen' > waarvan zeker was dat het zou helpen als je het toediende
- χρῆν (= χρὴ ἦν): de indicativus imperfectum χρῆν verwijst hier naar een onwerkelijke toestand (die van een werkzaam geneesmiddel)
- τὸ τῳ ξυνενεγκὸν (gesubstantiveerd participium): 'datgene wat iemand geholpen heeft'
- τῳ (= τινί): staat tegenover ἄλλον
- σῶμά τε αὔταρκες ὂν οὐδὲν διεφάνη πρὸς αὐτὸ: lees σῶμά οὐδὲν διεφάνη αὔταρκες ὂν πρὸς αὐτὸ
- αὐτό: verwijst naar νόσημα
- ἰσχύος πέρι ἢ ἀσθενείας: 'wat betreft kracht of zwakte'; ἰσχύος πέρι = περὶ ἰσχύος: als een voorzetsel als achterzetsel wordt gebruikt komt het accent op de eerste lettergreep (περὶ > πέρι)
- πάντα: vul aan σώματα
- ξυνῄρει: onderwerp αὐτὸ (nl. τὸ νόσημα)
door verwaarlozing
Gezonde Atheners probeerden besmetting namelijk te vermijden door de zieken niet te verzorgen.
als men het toediende
Dit moet de artsen betreffen. Omdat dezen over geen enkel effectief geneesmiddel blijken te beschikken, krijgt de medische beschrijving van Thucydides een morele en politieke wending. Na diagnose van de uitzichtloze situatie van de burgers als pestpatiënten, wordt een prognose gegeven van de negatieve ontwikkeling die zich in hun sociaalpolitieke situatie zal voordoen voor de burgers van de stadstaat ([polis).
geen enkel lichaam bleek ertegen opgewassen
In deze woorden laat Thucydides een passage uit Pericles' lijkrede weerklinken. De echo van die passage zit in de herhaling van de woorden to sooma autarkes, letterlijk "het lichaam zelfvoorzienend". In de lijkrede doelde Pericles op de zelfbeschikking van het individu, terwijl Thucydides hier spreekt over de immuniteit van het lichaam. Het lichaam bleek allesbehalve immuun voor besmetting. De pest was een levensbedreigende ziekte voor om het even welke persoon (sooma). Het politieke organisme van Athene zou evenmin immuun blijken voor de dodelijke ziekte.