Symptomen
49.6καὶ ἡ ἀπορία τοῦ μὴ ἡσυχάζειν καὶ ἡ ἀγρυπνία ἐπέκειτο διὰ παντός. καὶ τὸ σῶμα, ὅσονπερ χρόνον καὶ ἡ νόσος ἀκμάζοι, οὐκ ἐμαραίνετο, ἀλλ' ἀντεῖχε παρὰ δόξαν τῇ ταλαιπωρίᾳ, ὥστε ἢ διεφθείροντο οἱ πλεῖστοι ἐναταῖοι καὶ ἑβδομαῖοι ὑπὸ τοῦ ἐντὸς καύματος, ἔτι ἔχοντές τι δυνάμεως, ἢ εἰ διαφύγοιεν, ἐπικατιόντος τοῦ νοσήματος ἐς τὴν κοιλίαν καὶ ἑλκώσεώς τε αὐτῇ ἰσχυρᾶς ἐγγιγνομένης καὶ διαρροίας ἅμα ἀκράτου ἐπιπιπτούσης οἱ πολλοὶ ὕστερον δι' αὐτὴν ἀσθενείᾳ ἀπεφθείροντο.
Vertaling
Daarbij leidde spanning tot de voortdurende kwelling van radeloosheid en slapeloosheid. En toch bezweek het lichaam, tijdens het hoogtepunt van de ziekte, niet, maar buiten alle verwachting om doorstond het dat leed. Bijgevolg overleden de meesten, op de zevende of negende dag, terwijl ze nog wat kracht bezaten, aan de gloed van binnen. Als men die al had doorstaan, volgde de ziekte zijn weg omlaag naar de buikholte en ontstonden er hevige verzweringen met aanvallen van acute diarree. Als gevolg van daaruit voortvloeiende verzwakking kwamen later eveneens velen om.
|
ἡ ἀπορία |
radeloosheid |
- ἡ ἀπορία τοῦ μὴ ἡσυχάζειν ἐπέκειτο: 'de radeloosheid van het geen rust hebben was een kwelling'
- ὅσονπερ χρόνον ἡ νόσος ἀκμάζοι: 'zolang de ziekte op zijn hoogtepunt was' > tijdens het hoogtepunt van de ziekte;
- ὅσονπερ χρόνον καὶ ἡ νόσος ἀκμάζοι: zgn. proleptisch gebruik van καὶ ('zolang ook de ziekte op zijn hoogtepunt was,...' > zolang de ziekte op zijn hoogtepunt was, zolang ook bezweek het lichaam niet'
- ἀντεῖχε τῇ ταλαιπωρίᾳ: 'bleef het (imperf.) weerstand bieden tegen het lijden' > doorstond het dat leed
- ὥστε: 'zodat' > en dus
- ἐναταῖοι ('op de negende dag'): in het Nederlands een bijwoordelijke bepaling, in het Grieks een bijvoegelijk naamwoord (bij οἱ πλεῖστοι)
- ἐπικατιόντος τοῦ νοσήματος, ἑλκώσεώς ἐγγιγνομένης, διαρροίας ἐπιπιπτούσης: telkens genitivus absolutus; de constructies zijn hier als hoofdzin vertaald: 'volgde de ziekte zijn weg omlaag...diarreeaanval.' Het causale verband met de hoofdzin wordt tot uitdrukking gebracht in 'als gevolg daarvan'
- αὐτῇ: nl. τῇ κοιλίᾳ
- δι' αὐτὴν (nl. τὴν διαρροίαν) ἀσθενείᾳ: 'door de verzwakking daardoor' > als gevolg van de verzwakking die daardoor teweeggebracht werd
bezweek het lichaam
De meeste patiënten stierven na de zesde dag. Tijdens deze kriteke fase leden pestpatiënten aan extreme slapeloosheid en zweervorming in de darmen, die gepaard ging met oncontroleerbare diarree. Paratyfus is een bacteriële infectieziekte die met hoge koorts, krampen en bloederige diarree aan de symptoombeschrijving van Thucydides voldoet.