Symptomen
49.4-5aλύγξ τε τοῖς πλέοσιν ἐνέπεσε κενή, σπασμὸν ἐνδιδοῦσα ἰσχυρόν, τοῖς μὲν μετὰ ταῦτα λωφήσαντα, τοῖς δὲ καὶ πολλῷ ὕστερον. (5) καὶ τὸ μὲν ἔξωθεν ἁπτομένῳ σῶμα οὔτ' ἄγαν θερμὸν ἦν οὔτε χλωρόν, ἀλλ' ὑπέρυθρον, πελιτνόν, φλυκταίναις μικραῖς καὶ ἕλκεσιν ἐξηνθηκός·
Vertaling
De meesten kregen dan een aanval van lege oprispingen, die hevige kramp veroorzaakten, sommigen meteen wanneer het overgeven afnam, anderen pas veel later. (5) Nam je de temperatuur, dan was het lichaam van buiten niet bijzonder warm, en ook niet bleek, maar lichtrood, loodgrijs, bedekt met blaasjes en zweertjes.
|
ἡ λύγξ, -γγός |
hik |
- ἐνέπεσε: de aoristus (opvallend temidden van de distributieve imperfecta) presenteert de mededeling als een historisch feit ipv een wetmatigheid; vgl. ἔδρασαν (49.5b)
- τὸ ἔξωθεν: bij σῶμα; doordat ἁπτομένῳ is tussengeschoven krijgt ἔξωθεν nadruk
- ἁπτομένῳ: gesubstantiveerd participium: 'voor de aanraker' > voelde je de temperatuur
- οὔτε χλωρόν: strikt genomen niet door aanraking vast te stellen
- φλυκταίναις μικραῖς καὶ ἕλκεσιν ἐξηνθηκός: bij τὸ ἔξωθεν σῶμα: 'helemaal ontbloeid met kleine blaasjes en zweertjes'
nam je de temperatuur
Voor de ontwikkeling van de thermometer kon de interne lichaamstemperatuur niet objectief gemeten worden. De temperatuur werd subjectief bepaald, al naargelang de huid koud of warm aanvoelde, of op basis van de temperatuurbeleving van de patiënt zelf, al naargelang die het koud of warm had.
lichtrood
Gedurende de derde en vierde ziektedag kreeg de patiënt uitslag. In de visie van de arts Hippocrates fungeerde uitslag, evenals etter en bloed, als een zelfregulerend abces (apostatis), waarbij het lichaam zich probeert te ontdoen van de ziekmakende substantie. Als het lichaam te koortsig wordt, tracht het de hitte te doen afnemen, in dit geval door uitslag.
loodgrijs
Thucydides' beschrijving van de kleur en de aard van de uitslag is niet eenduidig. Sommige geleerden denken daarom aan een combinatie van besmettelijke ziektes. Overigens heet tyfus, naar de uitslag die op enkele dagen hoge koorts volgt, ook wel vlektyfus. Tyfus en mazelen hebben daarmee beiden vormen van uitslag als symptoom.