Orakels

54.4

μνήμη δὲ ἐγένετο καὶ τοῦ Λακεδαιμονίων χρηστηρίου τοῖς εἰδόσιν, ὅτε ἐπερωτῶσιν αὐτοῖς τὸν θεὸν εἰ χρὴ πολεμεῖν ἀνεῖλε κατὰ κράτος πολεμοῦσι νίκην ἔσεσθαι, καὶ αὐτὸς ἔφη ξυλλήψεσθαι.

Vertaling

Ook herinnerden degenen die het kenden zich het orakel van de Spartanen. Toen die de god vroegen of ze oorlog moesten voeren, antwoordde hij dat de overwinning zou gaan naar wie uit alle macht vochten, en hij zei dat hij zelf bijstand zou verlenen.   

ἀναιρέω
κατὰ κράτος
συλλαμβάνω

antwoorden (van een orakel)
krachtig
hier helpen

  • μνήμη ἐγένετο τοῖς εἰδόσιν: 'herinnering kwam voor de wetenden' > degenen die het kenden herinnerden zich
  • τοῦ χρηστηρίου: afhankelijk van μνήμη
  • τοῖς εἰδόσιν: participium van οἶδα
  • ὅτε ἀνεῖλε: hier als hoofdzin vertaald ('antwoordde hij')
  • ἐπερωτῶσιν (participium) αὐτοῖς: dativus, meewerkend voorwerp bij ἀνεῖλε
  • πολεμοῦσι: gesubstantiveerd participium praesens, dativus meervoud

de god
Bedoeld wordt de god Apollo. Thucydides beschreef eerder (in 1.118) namelijk dat de Spartanen een gezantschap naar Delfi zonden om het orakel van Apollo te raadplegen over het aangaan van een oorlog. Objectief lijkt hij het belang te onderstrepen dat men hechtte aan uitspraken van Apollo. Tijdens de pest deden de Atheners in Delfi een beroep op Apollo , de god van de genezing, getuige het beeld van Apollo Alexikakos ("afwender van de kwaal") terplekke dat volgens ooggetuige Pausanias zo heette omdat de god de Atheense pest een halt had toegeroepen. Kort na de pest bouwde Athene boven het theater van Dionysus overigens een tempel voor Asclepius, de andere god van de genezing. In de tragedie Oedipus Tyrannus, geschreven tussen 430 en 425, in de tijd dat de Atheense pest woedde, wordt tijdens een Thebaanse pest het orakel eveneens geraadpleegd door een koning die Sofocles trekken van Pericles heeft verleend.

naar wie uit alle macht vochten
Het orakel dekte zich in tegen een Atheense overwinning door aan te geven dat de Spartanen wel hun best moesten doen. In dat geval zou de god Apollo hen evenwel  "gevraagd of ongevraagd" (1.18) assistentie verlenen.