Oorlogsrede
141.1αὐτόθεν δὴ διανοήθητε ἢ ὑπακούειν πρίν τι βλαβῆναι, ἢ εἰ πολεμήσομεν, ὥσπερ ἔμοιγε ἄμεινον δοκεῖ εἶναι, καὶ ἐπὶ μεγάλῃ καὶ ἐπὶ βραχείᾳ ὁμοίως προφάσει μὴ εἴξοντες μηδὲ ξὺν φόβῳ ἕξοντες ἃ κεκτήμεθα· τὴν γὰρ αὐτὴν δύναται δούλωσιν ἥ τε μεγίστη καὶ ἐλαχίστη δικαίωσις ἀπὸ τῶν ὁμοίων πρὸ δίκης τοῖς πέλας ἐπιτασσομένη.
Vertaling
Zo moet u het besluit nemen, ofwel om toe te geven voordat er enige schade is aangericht, ofwel om, als we dan ten oorlog zullen gaan, zoals mij het beste lijkt, dan ook geen stap opzij te zetten, of het nou gaat om een grote of een kleine aanleiding, en om zonder angst vast te houden aan wat we verworven hebben. Want elke rechtseis, of die nou groot is of klein, impliceert, wanneer die door een gelijke in plaats van arbitrage aan zijn naaste wordt opgelegd, hetzelfde, namelijk onderwerping.
|
ἡ πρόφασις |
voorwendsel |
- διανοήθητε: διανοέομαι heeft een passieve aoristus-vorm met actieve betekenis (διενοήθην), waarvan dit de imperativus is; in de aor. betekent het ww (bij Thucydides) 'het besluit nemen'
- βλαβῆναι: passieve aoristus infinitivus van βλάπτω
- διανοήθητε ἢ ὑπακούειν... ἢ... μὴ εἴξοντες μηδὲ ... ἕξοντες: na ὑπακούειν volgt geen tweede infinitivus, maar een participium futurum; letterlijk: "u moet een besluit nemen (διανοήθητε) als mensen die geen stap opzij zullen zetten (μὴ εἴξοντες)" > u moet het besluit nemen om geen stap opzij te zetten
- καὶ ... καὶ ... ὁμοίως: 'zowel ... als ... evenzeer'
- ἐπὶ μεγάλῃ/βραχείᾳ προφάσει: 'bij een gewichtige/onbeduidende aanleiding'
- δύναται: δύναμαι heeft hier de betekenis 'vermogen' > 'betekenen, impliceren'
- πρὸ δίκης: 'in plaats van een proces'
- οἱ πέλας: 'de mensen dichtbij' > de naasten